Dag 17; Besancon, 3 juni 2019

Mijn eerste rustdag, dat was ik wel even aan toe. En het is ook geen straf om een dag in Besancon te zijn. Besançon, waarvan het historische gedeelte van de stad zich bevindt op een goed verdedigbaar schiereiland, gevormd door een kronkel in de rivier de Doubs. Boven op de landverbinding van het schiereiland, hoog boven de Doubs staat de citadel van Besançon. Deze citadel is een van de door Vauban gebouwde verdedigingswerken. Ben vanmorgen begonnen met die kant van de stad te bezoeken, de kathedraal “Saint Jean”, de astronomische klok van Besancon, en de citadel. Daar heb je even wat tijd voor nodig.

Eerste de kathedraal, De kathedraal is gelegen aan de voet van de Mont Saint-Etienne en de citadel van Besançon, achter de zogenaamde Black Gate van de Gallo-Romeinse stad van de aartsbisschop van Besançon, op de weg naar de citadel op een steile helling. Aartsbisschop Hugo I van Salins herbouwde de kathedraal tussen 1127 en 1161, In de achttiende eeuw begon een grote restauratie en wederopbouw, als gevolg van een aardverschuiving die de westelijke delen vernietigd. Van 1857-1860, aartsbisschop Mathieu maakte de astronomische klok van Besancon door klokkenmaker Beauvais-Auguste Lucien Vérité. Hieonder zie je eerst door de Black Gate op de achtergond de kathedraal, helaas staat de toren in de steiger. Daarna een blik in de kerk. De kerk kent verscillende bouwstijlen, maar de basis is Romaans.

Maar het bijzondere hier is de astronomische klok. Deze klok staat onder in de toren van de kerk. Van de dame die bij de klok zat kreeg ik een privé uitleg wat de klok allemaal kan. Het is een lang verhaal van haar maar ook heel bijzonder.

De klok is 5,8 meter hoog en 2,5 meter breed en heeft 30.000 mechanische onderdelen en 11 bewegingen. Het staat in zijn eigen kleine ruimte van de klokkentoren. Verite's wapenschild, die van kardinaal Mathieu en van de kathedraal verschijnen op de voorkant van de klok. Zeven wijzerplaten bieden 122 indicaties. Deze omvatten de seconden, uren, dagen en jaren. De klok is een eeuwigdurende die maximaal 10.000 jaar kan registreren, inclusief aanpassingen voor schrikkeljaren.De klok geeft ook de tijden van zonsopgang en zonsondergang aan.
De klok heeft ook foto's van zeven verschillende Franse havens (met bewegende bootjes) en geeft de uren en hoogte van de getijden op de wijzerplaten aan. Een van de havens is Saint-Pierre, Martinique; een andere is Cayenne, Frans-Guyana. Er is een achtste foto is van Sint-Helena, waar keizer Napoleon stierf in ballingschap.
Het planetarium maakt deel uit van de klok en toont de bewegingen en banen van de planeten.
Het centrale deel van het hoofdgedeelte van de klok heeft 12 wijzerplaten voor delen van de burgerlijke kalender en vijf voor de liturgische kalenders. De wijzerplaten met de burgerlijke kalender tonen de maand, datum, dag, het zonne-element dat zijn naam gaf aan de dag van de week (bijvoorbeeld de zon voor zondag), het seizoen, het sterrenbeeld, de lengte van de dag , de lengte van de nacht, de seconden en de tijden voor zonsopgang en zonsondergang. Eén wijzerplaat geeft de datum van Pasen aan, en dit fungeert als de aanzetsteen voor wijzerplaten die de datum voor vijf belangrijke dagen van de rooms-katholieke liturgische kalender presenteren.
Twee kolommen hebben elk 10 wijzerplaten. De onderste acht wijzerplaten tonen de tijd in verschillende grote steden over de hele wereld, inclusief New York en San Francisco, maar zonder aanpassing voor zomertijd, die niet bestond op het moment dat de klok werd gebouwd. De twee bovenste knoppen in de linkerkolom tonen het aantal zons- en maansverduisteringen in het lopende jaar. De twee wijzerplaten in de rechterkolom tonen de schrikkeljaren ( om de 40 jaar).
Een piramidale rangschikking van figuren sluit de klok af. De 12 apostelen vormen de basis. Ook bewegen elk uur de drie deugden, Geloof, Hoop en Liefde, waarbij Geloof de kelk toont aan Liefde en Hoop, die rechts en links voor haar staat. Boven hen slaan de standbeelden van de aartsengelen Michael en Gabriël.

Door middel van een systeem van verbindingen van ongeveer 100 meter, drijft de klok vier wijzerplaten aan die aan de vier zijden van de toren van de kathedraal zitten ( door de restauratie van de toren nu niet te zien), waardoor het tijdstip van de dag aan de stad wordt geboden. Een vijfde wijzerplaat bevindt zich in de kathedraal. De buitenste wijzerplaten tonen ook respectievelijk het seizoen, de dag van de week en de maand van het jaar. Kabels vanaf de klok activeren klokken in de toren die het kwartier en het uur klinken.
Elf verschillende dalende gewichten sturen de klok. Drie van de gewichten moeten elke dag worden gereset. Ik heb een filmpje gemaakt van het echte constructiewerkplaats achter de klok en van het slaan van het uur waarbij de drie deugden draaien. Als het lukt zet ik het er onderaan bij. Hieronder eerst de foto van de voorkant zonder het planetarium, die zit er nog onder, maar de ruimte is erg klein.

Hieronder hè mechanisme aan de achterzijde van de klok.

En nu nog het planetarium, waarop alle planeten met en in de juiste tijd meebewegen.

Hierna op naar de citadel, een bouwwerk van architect Vauban.Officieel, Seigneur de Vauban (Saint-Léger-de-Foucheret, 15 mei 1633 – Parijs, 30 maart 1707) hij was een bekend bouwmeester in Frankrijk van vestingwerken. Hij leefde in de tijd van koning Lodewijk XIV en voerde diens opdrachten uit. Vauban heeft een zeer groot aantal verdedigingswerken gebouwd en verbeterd, die samen een linie vormden langs de toenmalige grenzen van Frankrijk. In 2008 werden twaalf van de door hem gebouwde vestingen door de UNESCO tot werelderfgoed verklaard. Hieonder een overzicht van plaatsen met een door hem ontworpen verdedigingswerk.

Wat ik zo bijzonder vond is dat dit verdedigingswerk nog zo goed er uit ziet. Het ligt boven op een heuvel, in de smalste lus van de rivier de Doubs, die om het oude stadsdeel Besancon heen kronkelt ( zie het Google kaartje boven aan deze bladzijde) in de vesting zijn verschillende musea gevestigd, een van Vauban, een van de regio Compte, een museum over de tweede Wereldoorlog en een dierentuin??? Er waren ontzettend veel kinderen op schoolreisje of zo iets, ik begreep al niet wat ze daar kwamen zoek, maar het was in hoofdzaak de dietentuin die helemaal aan de top van de citadel zit. Hieronder een oud plaatje van Besancon, met recht de citadel, en daarna de vele kindergroepen.

Als je de citadel binnenkomt staat er een mooi bronzen beeld van architect Vauban.

Boven kun je op de verdedigingsmuren van de citadel lopen en heb je mooie uitzichten naar de stad Besancon en naar de andere zijde.

De waterput, waar je het water op 200 meter diepte moet ophalen, met een rad waar mensen inlopen om de emmers te laten zakken en omhoog te halen, de legeringsgebouwen (nu musea) de kerk (nu grote video presentatie op alle ander en plafond, de verdedigingsmuren, alles ziet er niet vervallen maar goed onderhouden uit. Hieronder de waterput met looprad.

Na twee musea bezocht te hebben, die muur beklommen en een kop koffie gedronken, en laat ik de citadel achter me, weer even richting stad.

In de stad op zoek naar de tourist information. Ik ben er inmiddels achter dat ik voor de Via Francigena daar de mooie stempels voor mijn pelgrimspaspoort kan verwerven. Ook hier lukte dat weer.Je krijgt altijd ook een lijst voor de Via Francigena, met de vraag of je die wilt invullen. Datum, naam, plaats van vertrek, plaats van bestemming, leeftijd, te voet of per fiets, en welke inspiratie je hebt om de tocht te lopen zoals sport of religieus. Zo’n lijst heb ik inmiddels al 5 keer ingevuld, ik ben dus door de organisatie te volgen?? Inmiddels was het al 3 uur in de middag en ben ik even siësta gaan houden in mijn hotel. Het is vandaag weer warm, ongeveer 27 graden. Mooi nu even tijd voor mijn blog.

De rustdag vandaag heeft me wel goed gedaan, ook wel nodig want morgen naar Ornans wordt een lange en vooral in het begin een pittige tocht. Morgen zon en 31 graden, ik kan mijn borst nat maken ondanks dat het door het zweten snel zal gaan. Ben van plan om direct om 7 uur te ontbijten om nog wat te profiteren van de koelte van de ochtend.

Hieronder nog de astronomische klok van Besancon, let vooral op de bewegende beelden.